ΤΟΠΙΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ: Πειραματόζωο Κομματικών & Κυβερνητικών σκοπιμοτήτων

Το Σύνταγμα της Ελλάδος που ψηφίστηκε το 1975 προέβλεπε στο άρθρο 102 ότι «οι ΟΤΑ έχουν διοικητική αυτοτέλεια». Το ισχύον Σύνταγμα όπως ψηφίστηκε το 2001 προβλέπει, επίσης, ότι «οι ΟΤΑ έχουν διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια».

Πέρασαν 40 σχεδόν χρόνια και όμως η συνταγματική επιταγή για διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια των ΟΤΑ δεν έγινε πραγματικότητα. 

Είναι γεγονός ότι οι πρώτες μεταπολιτευτικές κυβερνήσεις του Κων/νου Καραμανλή και Ανδρέα Παπανδρέου με μια σειρά νόμων έδωσαν αρμοδιότητες και προσπάθησαν να δυναμώσουν οικονομικά τους ΟΤΑ. Ποτέ όμως η κεντρική εξουσία μέχρι σήμερα δεν καθιέρωσε θεσμικό πλαίσιο τέτοιο ώστε οι ΟΤΑ να είναι ανεξάρτητοι και να παίζουν το ρόλο τους, όπως προβλέπει το Σύνταγμα και επιθυμεί ο ελληνικός λαός.

Παρά τους αγώνες που έδωσαν στο παρελθόν φωτισμένοι αιρετοί άρχοντες δεν κατάφεραν να λυγίσουν της κεντρική εξουσία, γιατί η τελευταία ήθελε τους ΟΤΑ αδύναμους και εξαρτημένους από αυτήν για κομματικούς κυρίως λόγους. Ήθελε τους αιρετούς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης επαίτες και στοιβαγμένους στην ουρά στους προθαλάμους των υπουργικών γραφείων. Ό,τι όμως κέρδισε η Τοπική Αυτοδιοίκηση με τους αγώνες της τα είκοσι μετά τη μεταπολίτευση χρόνια τα έχασε την τελευταία δεκαπενταετία.

Με δύο νόμους - με πρόσχημα δήθεν τον εκσυγχρονισμό  και τη διοικητική μεταρρύθμιση - γκρεμίστηκε το οικοδόμημα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Με τους νόμους αυτούς που ψηφίστηκαν από τις κυβερνήσεις Κώστα Σημίτη και Γιώργου Παπανδρέου και που, δυστυχώς, φέρουν το όνομα δυο σπουδαίων Ελλήνων, του «Καποδίστρια» και του «Καλλικράτη», διαλύθηκε στην κυριολεξία η Τοπική Αυτοδιοίκηση. Με τους νόμους αυτούς, που ψηφίστηκαν κατόπιν προσχηματικής διαβούλευσης με την Τ.Α., άλλαξε ο αυτοδιοικητικός χάρτης της χώρας. Και άλλαξε με κριτήρια κομματικά και όχι με ουσιαστικά και σύμφωνα με τις ανάγκες της ελληνικής πραγματικότητας. Τη διάλυση αυτή την ένιωσαν καλύτερα από όλους οι κάτοικοι των πρώην κοινοτήτων, των πρώην καποδιστριακών δήμων και δημοτικών διαμερισμάτων. Ας το έχουν υπόψη τους στις επερχόμενες εκλογές του Μαΐου του 2014.

Δεν είμαστε από αυτούς που δεν ήθελαν τον εκσυγχρονισμό των Ο.Τ.Α. και τη διοικητική μεταρρύθμιση της χώρας. Διαφωνούσαμε και διαφωνούμε με τον τρόπο που έγινε και με τον χρόνο εφαρμογής. Ιδίως με τον τελευταίο νόμο του «Καλλικράτη» που ακόμη δεν μπορεί να εφαρμοστεί, γιατί πρέπει να εκδοθούν αμέτρητα διατάγματα και υπουργικές αποφάσεις. Δεν έφταναν όμως αυτοί οι νόμοι, ήρθαν και οι νόμοι των μνημονίων που ολοκλήρωσαν τη διάλυση της Τ.Α. Αρμοδιότητες αφαιρέθηκαν, τα οικονομικά μειώθηκαν δραματικά, δομές καταργήθηκαν, προσωπικό απολύεται, οι δε αιρετοί πέταξαν λευκή πετσέτα στην κεντρική εξουσία και περιμένουν με αγωνία το τέλος της δημοτικής τους θητείας. Μιας δημοτικής θητείας που λήγει πρόωρα το 2014, αφού οι νέες δημοτικές αρχές, που θα εκλεγούν τον Μάιο του 2014, θα αναλάβουν τον Σεπτέμβριο του ίδιου έτους.

Πώς όμως θα αναδειχθούν οι νέες δημοτικές αρχές; Οκτώ μήνες πριν από τη διεξαγωγή των δημοτικών εκλογών και τέσσερις μήνες πριν από την έναρξη της προεκλογικής περιόδου κανείς δε γνωρίζει με ποιο εκλογικό σύστημα θα αναδειχθούν οι νέες δημοτικές αρχές.

Η κυβέρνηση μελετά ίσως και διαρρέει διάφορα σενάρια για νέο εκλογικό σύστημα κλπ. Είναι όμως δίκαιο, είναι ηθικό να αιφνιδιάζονται και πάλι οι αιρετοί της Τ.Α.;

Εάν πραγματικά η κυβέρνηση θέλει αλλαγή του εκλογικού νόμου των δημοτικών εκλογών, ας το κάνει. Να ισχύσει όμως από τις μεθεπόμενες εκλογές, όπως δηλαδή ισχύει και στις βουλευτικές εκλογές.

Ας σταματήσουν επιτέλους οι εκάστοτε κυβερνώντες να αντιγράφουν νόμους άλλων κρατών που δεν μπορούν να εφαρμοστούν στην ελληνική πραγματικότητα. Ας αντιγράψουν καλύτερα τους νόμους άλλων κρατών για την Τ.Α. που έχουν ουσιαστικές αρμοδιότητες και παίζουν ρόλο στην ανάπτυξη των χωρών τους.

Το πρόβλημα δεν είναι  ο τρόπος εκλογής των αιρετών της Τ.Α. Το πρόβλημα πλέον είναι η ίδια η Τ.Α. έτσι όπως την κατάντησαν.

Τι να τους κάνεις τους άριστους αιρετούς που θα εκλεγούν με νέο καλύτερο ίσως εκλογικό σύστημα, αφού οι μόνες αρμοδιότητες που θα έχουν θα είναι αυτές της έκδοσης ληξιαρχικών πράξεων και πιστοποιητικών. Αυτά όμως τα εκδίδουν και οι υπάλληλοι, δεν χρειάζονται άριστοι αιρετοί. Εκτός εάν θέλουν αιρετούς υπαλλήλους.

Ας σταματήσει επιτέλους η Τ.Α. να είναι το πειραματόζωο κομματικών και κυβερνητικών σκοπιμοτήτων.

                                                                     Βέροια, 24-9-2013

                                                               Χρήστος Σκουμπόπουλος
                                                                  τ. Δήμαρχος Βέροιας